استارتاپ چیست؟
استارتاپ را نمی‌توان به‌طور دقیق تعریف کرد چرا که تعاریف زیادی از آن ارائه شده است ولی در یک تعریف کلی می‌توان گفت: استارتاپ یک مدل کسب و کار نوپا، مقیاس‌پذیر و تکرارشونده است که با طراحی یک ایده شکل می‌گیرد و هدف آن ارائه کالا یا خدمتی‌ست که برای رفع نیاز به وجود می‌آید.
استارتاپ‌ها معمولا در بستر فناوری و حوزه تجارت الکترونیک شکل می‌گیرند، در نتیجه تفاوت زیادی با حوزه سنتی دارند، از این‌رو قواعد کسب و کار آن نیز با حوزه سنتی کمی متفاوت است. آشنایی با قواعد کسب و کار‌ها یکی از ملزوماتی‌ست که شما در مدیریت روابط و مراودات تجاری به آن نیاز دارید. در این بین تفاوتی میان مشاغل سنتی و نوپا وجود ندارد ولی به دلیل اینکه استارتاپ‌ها عمر کوتاهی دارند و قواعد محدودتری در مورد آن‌ها وجود دارد، از حساسیت بیشتری نیز برخوردار هستند.
الزامات قانونی در حوزه تجارت الکترونیک
بسیاری از استارتاپ‌ها برای انجام فعالیت خود اقدام به طراحی سایت یا سامانه الکترونیک می‌کنند و از طریق این بستر به فعالیت می‌پردازند به همین دلیل لازم است قواعد این حوزه را رعایت نمایند. در این زمینه قوانینی مانند حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه‌ای، جرایم رایانه‌ای، مالکیت فکری، حقوق مصرف کنندگان، حقوق رقابت و رعایت حریم خصوصی وضع شده است که عدم توجه و رعایت هر کدام از آن ها علاوه بر اینکه کسب و کار شما را با مشکلات جدی مواجه می‌کند، موجب صدور حکم مجازات یا خسارت‌های مالی خواهد شد. در ادامه به برخی از نکاتی که استارتاپ‌ها در حوزه مالکیت معنوی به آن نیاز دارند، اشاره خواهیم کرد:
انجام فعالیت قانونی:
اولین موردی که باید برای تاسیس استارتاپ خود به آن توجه کنید موضوع فعالیت است. با این توضیح که فعالیت شما باید از آن دسته فعالیت‌هایی باشد که در هیچ‌یک از قوانین ممنوع اعلام نشده باشد. به‌طور مثال اگر شما سایتی طراحی کنید که از این طریق به خرید و فروش بلیط بخت‌آزمایی بپردازید. موضوع فعالیت شما غیرقانونی به شمار می‌رود.
دریافت مجوز‌های لازم
برخی از فعالیت‌ها در ایران نیازمند اخذ مجوز از سازمان و نهاد مربوطه است و بدون آن، فعالیت شما غیرقانونی به شمار می‌رود، جهت آشنایی با این مجوز‌ها می‌توانید به مقاله «موضوعات نیازمند اخذ مجوز کدام‌اند» مراجعه نمایید.
از جمله این مجوز‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱-پروانه کسب: تمامی مشاغلی که دارای اتحادیه صنفی هستند با شروع فعالیت خود لازم است پروانه کسب را از اتحادیه اصناف خود دریافت کنند.
۲- نماد الکترونیکی یا ای‌نماد: فعالیت‌هایی که در بستر الکترونیک شکل می‌گیرند و به عرضه محصول یا خدمات به صورت اینترنتی می‌پردازند، لازم است ای‌نماد را دریافت نمایند. نماد اعتماد الکترونیکی به منظور ایجاد اعتماد میان مشتریان با سایت مورد نظر اخذ می‌شود و نشان‌دهنده فعالیت قانونی یک سایت یا سامانه آنلاین است.
توصیه ثبت‌یاری:
در صورتی‌که فعالیت استارتاپ شما از جمله فعالیت‌های مجوزی‌ست و به صورت آنلاین فعالیت می‌کنید، لازم است علاوه بر دریافت مجوز مربوطه، ای‌نماد را نیز دریافت نمایید.
ثبت‌یار میان‌بر اعتمادسازی شما و مشتریان آنلاین‌تان است، شما می‌توانید با دریافت مشاوره رایگان و خدمات آنلاین راه اخذ ای‌نماد را برای استارتاپ خود کوتاه نمایید.
حفظ اسرار تجاری
هر شرکت یا استارتاپ در حوزه فعالیت خود دارای استراتژی ویژه‌ای‌ست که از طریق آن می‌تواند توان رقابتی خود را افزایش داده و سهم بزرگتری از بازار را نصیب خود نماید. گرچه این استراتژی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و گاهی ارزش اقتصادی آن از سایر اموال شرکت بیشتر است ولی از طریق حقوق مالکیت معنوی قابل حمایت نیست. بخشی از این استراتژی به عنوان اسرار تجاری شناخته می‌شود.
ماده ۶۵ قانون تجارت الکترونیک به تعریف اسرار تجاری پرداخته است: «اسرار تجاری الکترونیکی داده پیامی است که شامل اطلاعات، فرمول‌ها، الگوها، نرم‌افزارها و برنامه‌ها، ابزار و روش‌ها، تکنیک‌ها و فرایندها، تالیفات منتشر‌نشده، روش‌های انجام تجارت و داد و ستد، فنون، نقشه‌ها و فراگردها، اطلاعات مالی، فهرست مشتریان، طرح‌های تجاری و امثال این‌ها است، که به طور مستقل دارای ارزش اقتصادی بوده و در دسترس عموم قرار ندارد و تلاش‌های معقولانه‌ای برای حفظ و حراست از آن‌ها انجام شده است.»
برای حمایت از اسرار تجاری راه‌حل دیگری وجود دارد که از طریق امضای قرارداد، امکان‌پذیر است، قرارداد عدم افشای اطلاعات یکی از مواردی‌ست که از این طریق می‌توانید از اسرار تجاری خود محافظت نمایید. برای آشنایی بیشتر با این قرارداد می‌توانید به مقاله «نکات قرارداد عدم افشا و عدم رقابت + نمونه رایگان قرارداد» مراجعه نمایید، ضمن اینکه کارشناسان ثبت‌یار آماده تنظیم قرارداد عدم افشای اطلاعات متناسب با استارتاپ شما هستند.
حمایت از ایده
ایده هسته اولیه تاسیس یک استارتاپ به‌شمار می‌رود و بدون آن اساسا استارتاپی شکل نخواهد گرفت. در نتیجه حمایت از ایده اهمیت زیادی دارد. ایده‌ها گستره وسیعی دارند، به این معنی که شما می‌توانید در هر زمینه‌ای ایده طراحی‌کنید و آن را اجرا نمایید اما مسئله‌ای که باید مورد توجه قرار دهید این است که در قانون ایران ایده به صورت مستقیم قابل حمایت نیست. موردی که می‌تواند تهدید جدی برای ایده شما و سوء‌استفاده از آن به‌شمار رود پس با پیدا کردن یک راه‌حل جایگزین می‌توان این مشکل را حل کرد.
برای حمایت از ایده، ابتدا باید ببنید که ایده شما در کدام دسته‌بندی مالکیت معنوی قرار دارد که با توجه به آن اقدام به ثبت نمایید. ثبت اختراع، طرح صنعتی و علائم تجاری از جمله مواردی هستند که طبق قانون مالکیت معنوی مورد حمایت قرار گرفته‌اند و شما با ثبت ایده خود در قالب هر یک از این موارد می‌توانید ایده خود را حمایت نمایید.
راه‌حل‌های جایگزین می‌تواند به عنوان ابزار مناسبی شما را در جهت رسیدن به هدفتان هدایت کند، ثبت‌یار این ابزارها را برای شما کاربردی کرده است و ثبت طرح صنعتی و برند را برای شما در کوتاه‌ترین زمان و به صورت آنلاین انجام می‌دهد.
مالکیت دارایی‌های معنوی
هر آنچه که در استارتاپ به عنوان ابزار کار شما به‌شمار می‌رود و در قانون حمایت شده است، باید حقوق انحصاری آن را به دست آورید. از این مساله را نمی‌توان به آسانی گذشت، مثلا تصور کنید شما کار خود را با برندی که طراحی کرده‌اید، شروع می‌کنید و این برند به شهرت می‌رسد و چندین سال متوالی شما از طریق این شهرت، کسب و کار خود را رونق می‌دهید، یک اشتباه این‌جا می‌تواند یک شبه تمام سرمایه و اعتبار شما را بر باد دهد و آن ثبت نکردن برند به صورت قانونی‌ست چرا که شخص دیگری با ثبت برند شما یا مشابه‌سازی آن به نام خود می‌تواند بازار کسب و کار شما را از آن خود کند.
این مساله منحصر به برند نیست و شامل سایر ابزارها مانند حق اختراع و طرح صنعتی و نشان جغرافیایی نیز می‌شود. هریک از این موارد، به عنوان یک دارایی برای شما به‌شمار می‌رود و عدم مالکیت این دارایی‌ها، مشکلی‌ست که جبران آن بسیار سخت و با هزینه‌های زیادی همراه است.
استارتاپ‌ها در حوزه مالکیت معنوی
انتخاب استارتاپ به عنوان قالب کسب و کار یک اقدام هوشمندانه است که بدون شک نیازمند استفاده از ابزارهای حرفه‌ای‌ست. به دلیل استفاده از همین ابزار نادرست است که بیشتر استارتاپ‌ها نمی‌توانند این مسیر را با موفقیت تا پایان طی کنند. ابزارهای شما قواعد و روش هایی‌ست که در اختیار دارید، در این مطلب برخی از این قواعد را برای موفقیت شما بیان کرده‌ایم، اگر می‌خواهید ادامه مسیر را با شانس بیشتری از موفقیت طی کنید به روش‌های ثبت‌یار در انجام امور ثبتی اعتماد کنید.
دیدگاهتان را بنویسید